KRZYSZTOF LUBCZYŃSKI
Klerofaszyzm na polską modłę
Określenie klerofaszyzm wiąże się najczęściej z faszystowskimi, zbrodniczymi rządami kolaboranta III Rzeszy księdza Jozefa Tiso w Słowacji. Awantura wokół Karola Wojtyły – Jana Pawła II prowokuje do postawienia pytania, na ile obecny system władzy w Polsce ma lub może nabrać znamion klerofaszystowskich.
Nazwę klerofaszyzm nadawano ideologiom , ruchom społecznym lub ustrojom łączącym elementy faszyzm u i fundamentalizmu religijnego . Termin powstał najprawdopodobniej w roku 1922 , w roku zwycięstwa włoskiego faszyzmu. Nazwą clerico fascisti określano włoskich katolików, opowiadających się za syntezą faszyzmu i katolicyzmu . Inni przypisywali wymyślenie terminu klero-faszyzm historykom amerykańskim, określającym tak reżim austriacki z lat 1934 - 193 9, w tym rządy Engelberta Dolfussa. Tak czy inaczej, tego określenia używa się wobec różnych innych zjawisk łączących radykalizm religijny i faszyzm.
Oba zjawiska miały być podobne (ze względu na nietolerancję , fanatyzm , populizm czy ścisłe łączenie religii i polityki). Miały one umożliwiać syntezę lub powodować upodabnianie się do siebie faszyzmu i fundamentalizmu religijnego – faszyzm przyjmuje formy quasi-religijne lub upolitycznia religię, a fundamentalizm religijny ulega faszyzacji.Jako przykłady faszyzmu klerykalnego wymienia się też reżimy António Salazara w Portugalii, generała Francisco Franco w Hiszpanii, rządy Ante Pavelicia w Chorwacji, ruch Maurice;a Duplessisa w Quebecu czy też Ruch Narodowo-Radykalny w Polsce. Elementy klerofaszystowskie występowały także w kolaboracyjnym francuskim reżimie Vichy marszałka Philippe’a Pétaina. Współcześnie elementy faszyzmu klerykalnego (klerofaszyzmu) występują w chrześcijańskim rekonstrukcjonizmie w Stanach Zjednoczonych, szczególnie silnym w „pasie biblijnym” (regiony południowo-zachodnie), w islamskim fundamentalizmie, a także w wielu innych odmianach, na przykład w wydaniu Indyjskiej Partii Ludowej.
W Polsce za narodziny klerofaszyzmu można uznać dwa momenty. Pierwszy, gdy w jednym ze swoich pism Roman Dmowski dokonał teoretycznego spojenia polskości i katolicyzmu… Cały artykuł na łamach tygodnika.